40. edycja Iditarod, Alaska

Wczoraj, tradycyjnie w pierwszą sobotę marca, wystartował 40 wyścig Iditarod - z pewnością najbardziej znany wyścig psich zaprzęgów na świecie. Jak w każdym parzystym roku trasa 975 mil biegnie przez dzikie ostępy Alaski, z Anchorage do Nome - tzw. trasa północna na zdjęciu poniżej.

Po raz pierwszy wyścig, w czasie którego maszerzy są zdani na siebie i swoje psy, został rozegrany w 1973 roku dla uczczenia wydarzeń zimy 1925 roku. Wówczas to w dalekim Nome wybuchła epidemia błonicy (czy inaczej nazywając dyfterytu) - choroby zakaźnej szczególnie groźnej dla dzieci. Dr Curtis Welch nie mając w Nome odpowiedniej ilości surowicy rozesłał telegramy po wszystkich większych ośrodkach Alaski: Fairbanks, Anchorage, Seward i Juneau. Jedyna większa ilość leku była dostępna w szpitalu w Anchorage. Jedyny problem leżał w odległości - miejscowości dzieli ponad 1000 mil a transport lotniczy przy ówczesnym poziomie lotnictwa przy fatalnych zimowych warunkach atmosferycznych był niemożliwy.

Jedynym rozwiązaniem okazało się wykorzystanie psich zaprzęgów. Maszerzy (przewodnicy psich zaprzęgów) z całej Alaski połączyli swoje siły tworząc jedyną w swoim rodzaju sztafetę, przekazującą sobie metalowy cylinder ze szczepionką. Pierwszy etap z Anchorage do Nenany (w pobliżu Fairbanks) lek przebył koleją. Dzięki heroicznemu wysiłkowi 20 maszerów po 6 dniach wyścigu z czasem na dystansie 674 mil z Nenany do Nome szczepionka dotarła na czas. Maszerzy i psy musieli sobie poradzić nie tylko z dystansem ale również z jedną z najgorszych zim w stuleciu, z temperaturą poniżej -45 stopni Celsjusza (z uwagi na mroźny wiatr temperatura odczuwalna spadała poniżej -65 stopni).

W 1973 roku Joe Redington Sr wpadł na pomysł uczczenia tego heroicznego wysiłku organizacją wyścigu psich zaprzęgów. Pierwotnie trasa miała prowadzić na dystansie 500 mil z Anchorage do Iditarod, opuszczonego miasta górniczego z czasów gorączki złota. Ale Dick Mackey (późniejszy zwycięzca wyścigu w 1978, ojciec Lance'a Mackey, który jako jedyny czterokrotnie zwyciężał w latach 2007-2010) stwierdził: "Nikt nie ma pojęcia gdzie jest Iditarod. Dlaczego by nie pościgać się do Nome?" I tak już zostało - morderczy dystans 1000 mil (ponad 1600 km).



Jak wiele podczas wyścigu zależy od warunków pogodowych świadczy różnica pomiędzy najkrótszym czasem zwycięzcy w historii (John Baker w 2011 z czasem 8 dni 18 godzin 46 minut 39 sekund) a najdłuższym (Carl Huntington w 1974 z czasem 20 dni 15 godzin 2 minuty 7 sekund).

W trakcie wyścigu maszer jest zdany sam na siebie - nie jest możliwa żadna pomoc z zewnątrz (jeżeli jest niezbędna oznacza to dyskwalifikację). Rozpoczyna wyścig z zaprzęgiem, który liczy do 16 psów. Ukończyć wyścig musi co najmniej 6 z nich. Ukończenie wyścigu wymaga starannego zaplanowania zaopatrzenia na wszystkich punktach kontrolnych. Zapas jedzenia dla człowieka i psów musi zostać dostarczony do poszczególnych punktów przed rozpoczęciem wyścigu - po jego rozpoczęciu nic już nie można uzupełnić.

Przez dzikie ostępy Alaski wiedzie 2200 mil wytyczonych zimowych ścieżek w ramach Iditarod National Historic Trail - trasy, która wiedzie szlakiem z Seward na samym południu Alaski aż do Nome, na wschodnim wybrzeżu. Ścieżkami tymi przez wiele lat przewożono psimi zaprzęgami zaopatrzenie na najdalej położonych osad. Na zdjęciu na górze tablica upamiętniająca początek trasy w Seward, porcie na półwyspie Kenai, gdzie towary przepakowywano ze statków na psie zaprzęgi.

Wszystkie wyniki pochodzą z książki "Iditarod Factbook" - biblii fana wyścigu. Więcej o samym wyścigu i bieżące wyniki można znaleźć na stronie wyścigu. O maszerach i psich zaprzęgach "od kuchni" następnym razem - wszystko czego dowiedziałem się podczas pobytu w kenelu (hodowli psów zaprzęgowych) fantastycznego maszera Verna Haltera, który 9-krotnie plasował się w pierwszej dziesiątce wyścigu Iditarod i był zwycięzcą innego wielkiego wyścigu psich zaprzęgów przez dzikie ostępy Alaski Yukon Quest.